Wat zoekt iedereen toch in Bahrein?

Twintig minuutjes duurt het in principe om over de grens van Saoedi naar Bahrein te raken. Twintig minuutjes waarin je langs verschillende douaneposten moet rijden om de nodige formaliteiten te doorlopen om het ene land binnen en het andere buiten te mogen. Valt best mee en dat betekent dus dat wij in het beste geval van deur tot deur maar dik anderhalf uur moeten rijden om andere horizonten op te zoeken. Handig, en vergelijkbaar met wat voor veel Belgen een gemiddeld tripje naar zee is. Maar dat is dus in het beste geval. Want als je je moment van vertrek een klein beetje verkeerd uitkiest, kan de hele grensprocedure zo'n anderhalf tot zelfs drie uur duren. Wauw.

Wat moet er dan precies gebeuren? Alles begint met het betalen van tol om de King Fahad Causeway (lange brug die het vasteland van Saoedi verbindt met eiland Bahrein) te mogen gebruiken. Vervolgens kom je aan twee grensposten van het land dat je verlaat. Daar wordt je wagen in het systeem opgezocht en krijg je een klein papiertje mee. Dat moet je op de volgende grenspost samen met je paspoorten en visum laten zien en dan krijg je ook een stempel. Vervolgens wordt de inhoud van je wagen gecontroleerd (die flessen whisky kan je dus beter in Bahrein laten staan ;-)) en dan moet je nogmaals twee keer paspoorten en afgestempeld briefje laten zien aan de grenspost van het land waar je binnenkomt.

Gelukkig zijn de mannen aan de douane erg vriendelijk... als je dan ook nog eens een woordje Arabisch bovenhaalt (Matias spreekt intussen al een aardig mondje), is het ijs snel gebroken. En zo blijkt af en toe ook al eens dat België zelfs tot in Saoedi redelijk bekend is. Zo was er die ene man, die het had over Preud'homme: die is trainer bij de ploeg Al-Shabab en zij hebben onlangs kampioen gespeeld. Bovendien kende hij Anderlecht (de voetbalploeg uiteraard)... tja, mannen, als ze van het bier en de vrouwen moeten blijven is er gelukkig nog altijd voetbal :-).
Op zich word je overal ook vlot geholpen... maar toch... toch duurt het op woensdagavond vanaf 18u en op vrijdagnamiddag vanaf 14u30 soms echt allemaal verschrikkelijk lang. De reden? Gewoon: volk. Véél volk!

Wat iedereen daar toch zoekt in het weekend! Je kan het niet laten je die vraag te stellen. Voor ons is het eenvoudig: verandering van lucht. Ik kan amper buiten uit de compound in de week en vind het dan ook eens fijn het weekend elders door te brengen dan in ons huis, hoe goed we het daar op zich ook hebben. Verder is de abbaya daar niet verplicht, kan je in hotels en in sommige bars alcohol krijgen en is de hele sfeer er net dat tikje westerser dan in Saoedi. Ook bioscopen, zwemparadijzen en theater zijn daar plots niet verboden. Ook nachtclubs zijn er meer dan genoeg... ook al is de sfeer daar naar verluidt niet te vergelijken met wat je bij ons of zelfs in naburige landen zoals Dubai vindt.
Maar toch, het is helemaal niet zo dat enkel westerlingen elk weekend de grote oversteek wagen. En zo lijkt de lokroep van vrijheid en vertier ook op (sommige?) Saoedi's een onweerstaanbare drang uit te oefenen... En wie kan het ze verwijten? Saoedi is mooi en de manier waarop hier alles draait om familie en gezin, is iets waar we in het jachtige westen nog veel van kunnen leren. Maar het blijft een beige en soms eentonig land... dus zo af en toe je eens even laten gaan, da's toch plezant eh ;-)...

Hoe onze Saoedische avond verder ging...

Na het eerste gekeuvel met het overlopen van alle namen (hilariteit alom natuurlijk aangezien ik slechts enkele namen goed kon uitspreken, laat staan onthouden), was het tijd om aan tafel te gaan. We verhuisden naar een eetkamer zoals ook wij die kennen, waar een ietwat ouderwetse maar erg uitnodigend gedekte tafel ons opwachtte. Ik ben jammer genoeg vergeten een foto te trekken (ik was de hele avond veel te erg onder de indruk), maar voor elk van ons stond een heerlijk bordje Arabisch lekkers, een glaasje multivruchtensap en een kommetje fruit klaar.

Ik genoot van elke hap, wat de dames leek te verbazen... waarschijnlijk hadden ze verwacht dat ik ging vragen waar de hamburger en frieten waren. Tja, zo zie je maar dat beide kanten af en toe last hebben van vooroordelen en ze vonden het dus ook geweldig toen ik vol interesse naar het recept van een van de hapjes vroeg. Maar sorry, een 'Dagelijkse kost goes arabic' kunnen jullie voorlopig niet verwachten: het was blijkbaar een famieliegeheim :-). De dienstmeisjes (ja, zo waren er twee) brachten intussen schotels en schotels met verse hapjes. Er was duidelijk een weelde aan voedsel voorzien, ook al had ik de indruk dat er niet zo erg veel gegeten werd.

Na het vullen van de magen, keerde iedereen terug naar de leefruimte. Tijd om uit te buiken en nog wat verder te kletsen?... Nog even niet: want het was salat-tijd. Tijd om te bidden, dus. Enkele bidmatjes werden uitgerold (in de juiste richting uiteraard) en de dames bedekten hun hele lichaam behalve aangezicht en handen met een speciaal 'bidkleed'. Interessant, Allah mag het aangezicht dus wél zien en ook het kleed was er één versierd met bloempjes, niet zo'n droevig zwart. Ik ging respectvol aan de kant zitten en zag de dames elk om beurten -er waren niet genoeg matjes en kleedjes om allemaal tegelijk te bidden- hun plicht van een minuut of vijf uitvoeren. Ik ging discreet aan de kant zitten en de gastvrouw legde me uit dat ze dit dus echt vijf keer per dag doen. Ook 's nachts om half 4... dan staan ze even op om meteen daarna weer te gaan slapen. Een beetje zoals wanneer je 's nachts snel even naar toilet gaat, denk ik: je staat wel op, maar écht wakker word je niet.

Intussen was het al een uur of 7... de kindjes werden dus stilaan moe en ik kon beginnen tobben over hoe ik dat aan Matias duidelijk kon maken. Plots viel me iets op. Eén voor één kregen de dames telefoon... en kort daarop begaven ze zich naar de vestiaire om zich helemaal te bedekken. Dan volgde het afscheid: haast onherkenbaar kusten ze mekaar een aantal keer op dezelfde wang onder het prevelen van een vast afscheidsritueel. Haast onherkenbaar, want van zodra de dames weer bedekt waren, kon je amper nog onderscheiden wie het was, maar leek ook hun sprankeling en spontaniteit weg te ebben. Plots zag ik weer die vrome rustige dames die hier ook het straatbeeld sieren...vreemd wat zo'n kledingstuk met een mens doet.

Maar goed, nu moest ik hier zelf ook nog weg raken. Want ik ken mijn ventje, blijven plakken is één van zijn specialiteiten en hem kennende had hij waarschijnlijk nog niet echt opgemerkt dat zo ongeveer de helft van het gezelschap al vertrokken was :-). Nu kon ik dus zoals de Saoedische dames rustig afwachten tot manlief me zou bellen met het teken dat we zouden vertrekken... maar ja, dat ging me toch weer een brug te ver. Dus belde ik hem om te laten weten dat Nathan het nu echt wel gehad had (het arme mannetje toonde nu echt zware tekenen van vermoeidheid). Vervolgens nam ik afscheid en begaf ik me naar buiten, waar intussen dus ook Matias naar buiten kwam.

Daar wachtte me nog een laatste verrassing. Aangezien intussen het gros van het gezelschap vertrokken was, nodigde de gastheer me snel nog even uit in de vertrekken van de mannen. Waw, wat een privilege, ik, een vrouw, mocht de mannenvertrekken zien!! Blijkbaar hadden zij op een soort binnenkoer aan kleine tafeltjes gegeten en hij liet me ook een grote, erg mannelijk ogende living zien waar de geur van rook (sigaretten en/of shisha of waterpijp) duidelijk nog hing. Zo gaat dat hier dus. Ondenkbaar dat zijn eigen schoondochter deze ruimte ooit zou betreden... maar ik als westerse vrouw, dat kan nog net. Een handdruk bij het naar huis gaan moest ik niet verwachten, maar dit gebaar van openheid vond ik eigenlijk wel mooi.

Intussen zijn we weer uitgenodigd voor een volgend bezoekje. Daar gaan we zeker en met veel plezier op in. Dan probeer ik ook zeker wat meer foto's te nemen (al zal het niet van de Saoedische dames zijn)... maar intussen alvast een voorsmaakje van Lucas samen met Chalid, de kleinzoon van onze gastheer en Nathan op Saoedisch bezoek...

Saoedische gastvrijheid

Ik denk niet dat veel expats de unieke inkijk in het Saoedische leven krijgen die wij enkele dagen geleden hebben meegemaakt. Op uitnodiging van Matias' general manager, zijn we namelijk op Saoedisch familiebezoek geweest. Ik geef het toe, de nacht ervoor heb ik héél slecht geslapen, maar ik keek ook écht uit naar deze unieke belevenis...

Het begon eigenlijk toen Matias had verteld over mijn blog. "Wat kan ze daar nu voor zinnigs in schrijven?", had de vrouw van Matias' baas gezegd. "Nodig ze maar eens uit, dan kan ze tenminste iets leren over het échte Soaedische leven." Tja, daar had ze wel een punt natuurlijk. Ik ben ook maar gewoon een Belgisch meisje dat leeft tussen de Zuid-Afrikanen, Britten, Amerikanen, Spanjaarden, Fransen,... en dus eigenlijk maar op zeldzame momenten met the Saudi way of life geconfronteerd word. Als je weet dat Saoedis eigenlijk niet op onze compound mogen komen, snap je wel dat onze thuis eigenlijk al snel een soort getto-geurtje krijgt.

Maar goed, gesterkt door wat ik al gelezen heb over de Saoedi's, vertrokken we naar het huis van Matias' baas. Enkele dingen wist ik al op voorhand. Als vrouw best geen hand geven, niet te veel oogcontact zoeken én... ik zou de avond doorbrengen met de dames. Want ja natuurlijk, een familiefeestje is hier niet gezellig allemaal samen aan een tafel. Neen, de scheiding van geslachten leeft ook hier trouw voort.

Aangekomen op het juiste adres, stond Matias' baas ons op te wachten. Matias stapte uit, gaf een hand en ikzelf begon alvast met het uitladen van de kinderen. Ook zij werden uitgebreid gegroet en ikzelf -toch wel verrassend- kreeg toch ook een erg vriendelijke goeiedag. Een hand geven was er uiteraard niet bij en al snel werd ik vriendelijk doch kordaat verwezen naar de vrouweningang, waar ook net een andere volledig gesluierde dame binnenging. Ikzelf had uiteraard en zoals steeds buiten de compound mijn abbaya aan.

Eens binnengekomen, voelde alles heel even echt surrealistisch aan. Ik kwam in een woonkamer en trof daar plots -en voor het eerst- zes Saoedische dames aan. Zonder hoofddoek. Zonder abbaya. Haren netjes gestyled, sommigen vrij zwaar opgemaakt en allemaal vrij Westers gekleed. Stuk voor stuk met lieve, lachende gezichten en lichaamstaal die meteen liet voelen hoe welkom ik was. Het volgende dat me opviel: het uitgelaten gekwetter en gegiechel...  De dames waren duidelijk op hun gemak zo zonder de mannen en het sfeertje was eigenlijk wel gezellig!

Vervolgens werd me een tasje Arabische koffie aangeboden (lekker!, maar heeft qua smaak meer weg van thee hoewel het wel degelijk van -groene, ongebrande- koffiebonen wordt gemaakt) samen met wat dadels. Van dat laatste ben ik niet echt fan (zo zoet!), maar uit beleefdheid heb ik er een opgegeten. Nathan zat intussen bij mij en Lucas kon wisselen tussen de mannen- en vrouwenvertrekken. Ik moet zeggen dat dat mannetje er eigenlijk niet veel van begreep. Waarom zat mama toch bij al die vrouwen en papa bij de mannen... en waarom niet samen? We hebben geprobeerd het hem uit te leggen, maar onze jongen vond het duidelijk moeilijk om te plaatsen. Tja, logisch ook, want geef toe, wijzelf vinden het toch ook niet evident om te plaatsen: een huis dat onderverdeeld is in twee helften. Een vrouwendeel en een mannendeel. En zo is élk Saoedisch huis opgebouwd. Vreemd, toch?...
Ik begon intussen ook even verder te denken... naar onze eigen situatie betekende dat, dat ik nooit een mannelijk familielid van Matias zou ontmoeten -tenzij gesluierd- en hij nooit een vrouwelijk familielid van mij. Hij zou mijn mama, mijn zussen en vriendinnen dus nooit te zien krijgen. Ik zou zijn papa en mijn schoonbroers misschien wel eens zien, maar al zeker nooit leren kennen. Goh!

Hoe de avond verder verliep, hou ik graag voor een volgende blog. Er is nog gegeten, gebeden en ik heb ontdekt hoe man en vrouw dan samen naar huis vertrekken. Want je man onder tafel even aanstoten met de boodschap 'ik heb het gehad', is hier uiteraard geen optie ;-). Ik geef wel graag nog even mee dat ik een enorm warm gevoel heb overgehouden aan onze Saoedische avond. En daar was geen man voor nodig :-)...

Het privilege van de vrouw...

Er zijn altijd twee kanten aan een verhaal, dat is iets wat je hier wel leert. Als westerse kom je hier toe met het door de media opgedrongen beeld van de arme, zielige onderdrukte vrouw in Saoedi. De feiten zijn dan ook dat vrouwen zich volledig moeten bedekken, dat ze niet met de auto mogen rijden, dat ze zelf vaak hun echtgenoot niet mogen kiezen... maar ook dat mannen in een vingerknip kunnen scheiden, terwijl vrouwen door zeer moeilijke -lees, onmogelijke- procedures moeten als ze willen scheiden van hun man -zo zijn overspel of mishandeling door je man geen redenen om te mogen scheiden-. Ook polygamie is hier niet verboden, al kan je ook niet zeggen dat elke Saoedi er meerdere vrouwen op nahoudt.

En toch, er beweegt iets, dat voel je aan alles in dit land. Het is nog moeilijk te omschrijven en soms ook erg moeilijk om er de vinger op te leggen maar Saoedi ademt iets anders uit dan wat je leest in de westerse media of in boeken die spreken over het Saoedi van 10, 20 of 30 jaar geleden. Een echte Arabische Lente woedt hier (nog?) niet -althans niet openlijk- maar er waait een wind die dit land kleine babystapjes vooruit laat zetten richting een nieuwe identiteit. Eén met respect voor de eigen tradities en culturen, maar ook één die mee kan met de internationale gemeenschap als moderne maatschappij. En voor hier iemand meteen een zwaar betoog begint over rechten van de mens... wees gerust, ik frons nog vaak genoeg de wenkbrauwen. Maar ik wil echt van mijn tijd hier gebruik maken mijn eigen referentiekader zo af en toe eens van me af te schudden en het eens allemaal in een ander licht te zien.

Wat ik dan precies bedoel met het privilege van de vrouw? Wel, hier in Saoedi is er nu één ding dat ik wél mag en waar Matias me eigenlijk wat om benijdt: en dat is de damestoiletten bezoeken. Wees gerust, het is niet dat Matias stiekem droomt over damestoiletten en ikzelf heb in mijn leven uiteraard al vaak genoeg deze kleine kamertjes bezocht. Maar in Saoedi, daar kan alles plots interessant worden. Want damestoiletten, dat betekent ook een beetje een tipje van de sluier lichten, letterlijk dan. Want waar je in de gangen van de gemiddelde mall enkel aan de handtassen en schoenen kan vermoeden welke leeftijd of type er onder de sluier verborgen gaat, daar krijg je een heel ander beeld in de damestoiletten.

Eerst en vooral: een hele lange gang leidt naar de actual place to be. Je loopt dus langs groepjes giechelende, kibbelende, enfin typische dames in shoppingmood. Dan wordt het even rustiger en kom je voorbij de praying room waar schoenen buiten staan en een snelle blik me enkele biddende dames toont. Even verder een hele hoop paskamers... want ja, in de winkels zelf zijn er geen paskamers. Ik vermoed dat dat iets te maken heeft met het feit dat een klein gordijn als enige beschutting wanneer je je abbaya én kleren uitdoet om iets te passen, gewoon té riskant is. Zijn die mannen hier dan zo'n hete konijnen dat ze zich niet zouden kunnen bedwingen? Tja, het is weer zoiets dat mijn westerse bril niet helemaal snapt. Zo'n paskamers zijn er trouwens lang niet in alle shoppingcentra. Vaak is het gewoon een kwestie van kopen, thuis passen en komen omruilen als de maat niet goed is... Handig, hoor :-).
Maar terug naar de damestoiletten... na de paskamers dus de eigenlijke toiletten. En ook daar is het een gekakel van jewelste. En ja, hier zie je een boel meer gezichtjes, iemand die haar hoofddoek goed legt, of haar make-up bijwerkt... kortom, een blik in wat de schoentjes al doen vermoeden: dit zijn -en eigenlijk is daar helemaal niets wereldschokkends aan- gewone meisjes, vrouwen, dames, die er goed willen uitzien en plezier willen maken. En dat doen ze, wees gerust. Alleen zit al dat moois vaak verstopt onder die abbaya's... zucht, ik blijf het jammer vinden.

Burkini's

Die ochtend in Bahrein vertrokken we nog maar eens naar de City Centre Mall. Niet om te shoppen, alsjeblieft, bespaar het ons even... neen, om met de ventjes het geweldige Wahoo waterpark uit te proberen. Ook in België en Nederland hebben we wel eens een center parcs bezocht, maar ik moet zeggen dat dit toch wel van een ander niveau te noemen was. In positieve zin dan, met echt spectaculaire glijbanen waar je mij geen tweede keer op zal zien gaan (bijna 90° afdaling, weer omhooggeduwd worden met jets, dan in het donker, omgedraaid eindigen... enfin bon, niets voor hartpatiënten). Maar ook voor de kinderen geweldige attracties waar het gemiddelde kinderbadje maar heel bleekjes bij zou uitslaan.

Dolle pret dus voor de jongens (zowel voor de twee jongste als voor de oudste ;-)) en ook mama kon het allemaal best smaken! Alleen... ik moet zeggen dat ik me na enkele uurtjes toch wat ongemakkelijk begon te voelen in mijn bescheiden sportbadpakje. Gelukkig had ik de reflex gehad 's ochtends om dat exemplaar in de zwemzak te steken en niet mijn Marlies Dekkers-bikini... stel je voor :-)!!

Dat we toch nog steeds in een andere wereld zitten, werd al duidelijk toen we binnenkwamen. Kleedkamer voor de dames links, kleedkamer voor de heren rechts. Familiekleedhokjes? Neen joh... stel je voor! Wat er dan mis is met je samen met je eigen echtgenoot en kinderen omkleden, het zal me een raadsel wezen. Maar goed, ik dus met Nathan de ene kant in en Matias de andere kant met Lucas. Bij mij was het zéér stilletjes in de kleedkamer, bij Matias was er -zoals ik later zou vernemen- wat meer leven. En bij het betreden van het zwembad werd duidelijk waarom. Bijna alle dames zaten langs de kant in hun abbaya (en ik kan je verzekeren dat het daar lekker warm en subtropsich was binnen), slechts enkelen liepen in badpak en nog enkele anderen hadden short en/of t-shirt boven de badkledij of zelfs een "burkini" aan (ja, je leest het goed...).

Nu is er blijkbaar op zich niks mis mee zelf in badpak rond te lopen, dat is je eigen keuze. Maar als je daar zo onbedekt rondloopt tussen al die volledig in het zwart gehulde dames... dan hou je je handdoekje toch net iets vaker rond je lichaam dan je dat in België zou doen. Ik vind het jammer: ik weet zeker dat een deel van die dames ook graag met hun kindjes zouden ronddobberen in het water. En ik heb ook vragen bij de hygiëne van het dragen van textiel in het water boven de zwemkledij. Maar toch... volgende keer we weer gaan zwemmen ga ik mijn de keuze van mijn zwemkledij nog eens onder de loepen nemen. Want je een losbandige vrouw tussen de vrome prinsesjes voelen... dat is het toch ook niet helemaal ;-)...